Πρόταση διδασκαλίας :Βιωματική Μάθηση

Πρώτο δίωρο: Η πρώτη γνωριμία με τους/τις μαθητές/τριες. «Μιλάμε για την αγαπημένη μας ασχολία» Οι μαθητές/τριες κάθονται σε κύκλο ή σχήμα Π. Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους/τις μαθητές/τριες να συστηθούν στην τάξη και να παρουσιάσουν μονολεκτικά στους συμμαθητές την αγαπημένη τους ασχολία.  Μου αρέσει να κολυμπάω/ Να κάνω ποδήλατο/ Να περνάω τις ελεύθερες ώρες με τους φίλους μου/ Να διαβάζω βιβλία/ Να γράφω πράγματα που σκέφτομαι/ Να φροντίζω τη γάτα ή το σκύλο μας/ Να βοηθάω στο σπίτι/ Να ασχολούμαι με τον υπολογιστή/ Να ακούω μουσική/Να προπονούμαι με την ομάδα μου ή να κάνω γυμναστική/Να ανακαλύπτω καινούρια πράγματα, κτλ. Όλοι οι μαθητές/τριες σημειώνουν το όνομά τους και την πιο αγαπημένη τους ασχολία τους σε χρωματιστά χαρτάκια που έχει μοιράσει ο εκπαιδευτικός.. Στο χαρτάκι σημειώνουν το όνομά τους και μία σύντομη αιτιολογία. π.χ. Μου αρέσει να προπονούμαι με την ομάδα μου, επειδή εκεί βρίσκω πολλούς φίλους.

Β΄ βήμα της εργασίας: «Γινόμαστε δημοσιογράφοι - Μιλάμε στην ομάδα μας» Ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες να σημειώσουν στον κατάλογο από δύο έως τέσσερες αγαπημένες ασχολίες. Με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών/τριών δημιουργούνται ομάδες . Ακολουθεί η ονοματοδοσία των ομάδων από τα μέλη της. π.χ. η ομάδα «Κολύμπι και ποδήλατο», η ομάδα «Βιβλίο και υπολογιστής», κτλ. Σε κάθε ομάδα ένας μαθητής δίνει συνέντευξη στα υπόλοιπα μέλη που γίνονται δημοσιογράφοι. Θέμα της συνέντευξης: « Η αγαπημένη μου ασχολία». Οι μαθητές/τριες καλούνται να ρωτήσουν ελεύθερα ό,τι είναι σχετικό με το θέμα., έως εδώ έχουμε το πρώτο στάδιο: Κατάθεση εμπειριών και απόψεων του θέματος που συζητείται. Παρουσίαση δεδομένων και συστηματοποίηση. Ένα μέλος κάθε ομάδας παρουσιάζει στην ολομέλεια τις ερωτήσεις που έκαναν στον συμμαθητή. Ο εκπαιδευτικός καταγράφει τα ερωτήματα στον πίνακα, φροντίζοντας να τα ομαδοποιεί, αξιοποιώντας τις αρχές για την καθοδήγηση στις ερωτήσεις και την οργάνωση της γνώσης (π.χ. 1η παράγραφος: Πότε, πού, με ποιον άρχισα αυτήν την ασχολία/2η παράγραφος: Τι ακριβώς κάνω στη διάρκειά της/ 3η παράγραφος: Γιατί μου αρέσει να ασχολούμαι με αυτήν;/ 4η παράγραφος; Σε ποιους και για ποιους λόγους θα την πρότεινα; Το διάγραμμα που προκύπτει από την παρουσίαση των ερωτημάτων αντιστοιχεί στο σχεδιάγραμμα της δομής ενός κειμένου λίγων παραγράφων στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας. Ο εκπαιδευτικός ζητά από κάθε μαθητή να είναι έτοιμος να παρουσιάσει προφορικά τη δική του ασχολία, δίνοντας όσες περισσότερες πληροφορίες μπορεί.. π.χ. Ποιες είναι οι αγαπημένες ασχολίες ηρώων στα κείμενα της έκτης ενότητας; Γιατί τις επιλέγουν; Εάν οι μαθητές/τριες προτείνουν ως αγαπημένη ασχολία τον αθλητισμό και την ανάγνωση βιβλίων μπορούν να εμπλουτίσουν το θέμα συζήτησης αντλώντας από τις εμπειρίες ηρώων 35 ή συγγραφέων των κειμένων που βρίσκονται στην 8η και 9η ενότητα (Αθλητισμός, Ανάγνωση βιβλίων). Να σημειωθεί εδώ πως βασικός στόχος της δίωρης διδασκαλίας είναι η βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων, της γνωριμίας , ανεξάρτητα από το γεγονός ότι υπηρετούνται και γλωσσικοί στόχοι.

Δεύτερο και τρίτο δίωρο: Οι δημιουργικές δραστηριότητες στη ζωή μου. Η γνωριμία συνεχίζεται.

 Α΄ βήμα της εργασίας: «Θυμάμαι το Δημοτικό Σχολείο». Ο/Η εκπαιδευτικός ακούει τις επιλογές των παιδιών για όλα τα παραπάνω θέματα, δηλαδή τι τους άρεσε στο Δημοτικό Σχολείο , πώς ένιωθαν στο Δημοτικό, γιατί. Καταγράφει τις παρατηρήσεις στον πίνακα φροντίζοντας να ομαδοποιεί τις επιλογές (θέματα σχετικά με το κτίριο, σχετικά με τα πρόσωπα, τις μεθόδους διδασκαλίας και τη σχολική ζωή γενικότερα, ιδιαίτερη αναφορά στα συναισθήματα και την αιτιολόγησή τους).

Β΄ βήμα εργασίας: «Το δέντρο των συναισθημάτων» Ο/Η εκπαιδευτικός  ζητά από τους/τις μαθητές/τριες να θυμηθούν ένα γεγονός από τις πρώτες τους τάξεις στο Δημοτικό Σχολείο. Αν το συναίσθημα το θεωρούν θετικό καλούνται να το γράψουν σε κόκκινο χαρτάκι, εάν το θεωρούν αρνητικό να το γράψουν σε σκούρο χαρτάκι. Τα χρωματιστά χαρτιά τα κολλούν όλοι στο δέντρο των συναισθημάτων .

Γ΄ βήμα της εργασίας: «Από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο» οι μαθητές/τριες μπορούν να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους στο νέο σχολικό περιβάλλον και να προχωρήσουν σε αιτιολογήσεις και συγκριτικές παρατηρήσεις, πολλοί μαθητές αισθάνονται αμηχανία και φόβο μπροστά στο καινούριο, θλίψη και στενοχώρια επειδή έχασαν αγαπημένους συμμαθητές ή ανυπομονησία και ενδιαφέρον για το καινούριο. Στόχος είναι να ενθαρρυνθούν οι μαθητές/τριες από τον/την φιλόλογο να αναγνωρίσουν, να αιτιολογήσουν τα συναισθήματά τους αλλά και να κατανοήσουν πως κάθε άνθρωπος όταν βρίσκεται μπροστά σε νέα δεδομένα πρέπει να τα αναγνωρίζει και να τα διαχειρίζεται κατάλληλα. Η συζήτηση αυτή ουσιαστικά οδηγεί σε νέα γνώση για τη λήψη αποφάσεων και για αλλαγή στάσεων απέναντι στην προσπάθεια προσαρμογής.

Τέταρτο δίωρο: Από τον προφορικό στο γραπτό λόγο. «Αγαπητό μου ημερολόγιο, φίλε μου…» Μετά τη συζήτηση και την ομαδοποίηση των προτάσεων περνούμε στη γραπτή κατάθεση των εμπειριών. Είναι καλό οι γραπτές ατομικές εργασίες που θα ακολουθήσουν τα δύο ή τρία αυτά δίωρα να γίνουν στην τάξη και να ανήκουν στο είδος της αφήγησης και της περιγραφής (π.χ., Η παλιά μου τάξη, Μία περιπέτεια με φίλους, κλπ.). Επίσης, μπορεί να ανήκει στο είδος της επιστολής και του ημερολογίου, προκειμένου να διατηρηθεί ο προσωπικός λόγος και το οικείο ύφος. Στον αυθόρμητο γραπτό μαθητικό λόγο περιμένουμε να κατατεθούν συναισθήματα, εμπειρίες , αποφάσεις για αλλαγή στάσεων, έστω και σε πρωτόλεια μορφή. Τα αφηγηματικά και περιγραφικά κείμενα των μαθητών/τριών θα αποτελέσουν την αφόρμηση για την εισαγωγή στη συνέχεια στη θεωρία των κειμενικών ειδών.