Πιτσιρίκοι (Ψαθάς)

ΟΙ ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΙ» Δ. ΨΑΘΑΣ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. Πριν από την ανάγνωση: Πώς φαντάζεστε τον τρόπο  ζωής των «πιτσιρίκων»;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Β. Μετά την ανάγνωση: Η απάντηση που δώσατε στην προηγούμενη ερώτηση ανταποκρίνεται στον  πραγματικό τρόπο ζωής των «πιτσιρίκων», όπως παρουσιάζεται στο αφήγημα του Ψαθά;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

1. Τι σημαίνει η λέξη  «σαλταδόροι»; Να απαντήσετε , αφού παρατηρήσετε την εικόνα .

2. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα ακριβή στοιχεία από το κείμενο

Τόπος (πού)
Χρόνος  (πότε)
Συνθήκες που επικρατούν (ιστορικό πλαίσιο - παρατηρήστε και τις εικόνες που προηγούνται)
Πρόσωπα: πρωταγωνιστές      δευτερεύοντα πρόσωπα
Γεγονός /θέμα

3. Σας δίνεται ένας ενδεικτικός χωρισμός των ενοτήτων του διηγήματος .Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα που αφορά στους πλαγιότιτλους :

ΕΝΟΤΗΤΕΣ	ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ
1η :«Γενάρης του ’42……το αστείο η ζωή του»
2η: «Βραδάκι.…. Αφίτερζεν»
3η: «Κι ο Κύκλωπας….άφαντοι»

4. Στοιχεία αφηγηματικής τεχνικής (οι τρόποι με τους οποίους οργανώνεται και δομείται ο αφηγημένος μύθος)

α) Να γράψετε τα σχόλιά σας για τον αφηγητή   (Λίγη βοήθεια για αρχή…)

Στα αφηγηματικά κείμενα πάντα μιλάει μια ορισμένη φωνή. Είναι η φωνή από την οποία εκρέει η αφήγηση. Αυτή τη φωνή την ονομάζουμε αφηγητή .Δεν είναι σωστό να συγχέουμε το συγγραφέα με τον αφηγητή, γιατί είναι δύο διαφορετικά πρόσωπα. Ο συγγραφέας είναι ένα πραγματικό, υπαρκτό πρόσωπο, είναι ο δημιουργός του κειμένου. Αντίθετα, ο αφηγητής είναι ένα πρόσωπο πλαστό, που το επινοεί  το δημιουργεί ο συγγραφέας.  Δεν υπάρχει ως πραγματικό πρόσωπο έξω από το κείμενο. Είναι «πρόσωπο» που ανήκει στον αφηγημένο μύθο, στη μυθοπλασία.

●Ποιος αφηγείται ;(με βάση τη συμμετοχή του στην ιστορία):  Ένας εξωτερικός αφηγητής .

●Πώς αφηγείται; Ως αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία. Παρατηρεί από απόσταση τα δρώμενα και τα πρόσωπα Επομένως είναι ……………………….

●Σε ποιο πρόσωπο γίνεται η αφήγηση; Η  αφήγηση γίνεται σε ………….πρόσωπο.

●Εστίαση( Η απόσταση που παίρνει ο αφηγητής από τα πρόσωπα της αφήγησης) : Ο αφηγητής είναι έξω από τη δράση. Δεν εστιάζει σε μία οπτική γωνία, οπότε έχουμε ………………. εστίαση.

●Επιπλέον στοιχείο για τον αφηγητήàΤύπος αφηγητή: Ο αφηγητής ανήκει στον τύπο του ………………………,που εισδύει ακόμα και στην ψυχή των ηρώων, αφού γνωρίζει τις σκέψεις, τα συναισθήματά  τους και την εξέλιξη των γεγονότων .

β) Να γράψετε τα σχόλιά σας για το χρόνο της αφήγησης

 ● Χρόνος αφήγησης (Ως προς τη σειρά παρουσίασης των γεγονότων): Η αφήγηση είναι …………………………….. , γιατί  τα γεγονότα διαδραματίζονται με τη χρονολογική σειρά τους. Σε ορισμένα σημεία όμως παρατηρούνται διαφοροποιήσεις. Παράδειγμα:  το περιστατικό του ξυλοδαρμού ενός παιδιού από Γερμανό .

Η συγκεκριμένη αφηγηματική τεχνική ονομάζεται……………………………………, γιατί ο αφηγητής γυρνάει στο παρελθόν, για να μας αφηγηθεί  γεγονότα που προηγήθηκαν.

γ) Στον παρακάτω πίνακα  καταγράφονται ορισμένοι αφηγηματικοί τρόποι (το πώς). Να εντοπίσετε με παραδείγματα ποιοι από αυτούς χρησιμοποιούνται στο συγκεκριμένο  κείμενο.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ	ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Αφήγηση àΠαρουσίαση γεγονότων και πράξεων
ΔιάλογοςàΔιαλογικά μέρη σε ευθύ λόγο και πρώτο πρόσωπο (ο ευθύς λόγος προσώπων που συζητούν)
Περιγραφή à Αναπαράσταση προσώπων, τόπων, αντικειμένων, η αφήγηση καταστάσεων, χαρακτήρων.
Σχόλια à Παρεμβολή σκέψεων, γνωμών από τον αφηγητή
Εσωτερικός μονόλογος à Απόδοση σκέψεων ή συναισθημάτων σε α΄πρόσωπο και χρόνο ενεστώτα.

δ) Ο κυρίαρχος αφηγηματικό τρόπος είναι ………………………………………. Ζωντανεύει τα πρόσωπα, αποκαλύπτει τον ψυχικό κόσμο τους, τα ελατήρια των πράξεών τους, τα συναισθήματά τους κ.α. Προσδίδει στο κείμενο ζωντάνια, αμεσότητα ,θεατρικότητα και δύναμη.

5)2^η ενότητα – 3^η ενότητα

6. Το κύριο μέρος της υπόθεσης:

i. Ο κίνδυνος που έχει να αντιμετωπίσει ο Γερμανός:  ………………………………………………………….

ii.Τα μέτρα που παίρνει : α)…………………………………

β)………………………………………………………………………γ)……………………………………………………………………………………………………………………..

7.”Ένας ακήρυκτος πόλεμος υπάρχει ανάμεσα στα θηρία και τα πεινασμένα αλητάκια της Αθήνας»: Σχολιάστε αυτήν τη φράση. Ποιες νοηματικές αντιθέσεις διακρίνετε;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. Συγκεντρώστε στον παρακάτω πίνακα τα χαρακτηριστικά  των Γερμανών , εντοπίζοντας και τα ανάλογα χωρία (σημεία, φράσεις) του κειμένου.

ΓΕΡΜΑΝΟΙ/ ΘΗΡΙΑ	ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

10.Ο διάλογος Γερμανού- πιτσιρίκου:

α) Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους;………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

β) Ποιο είναι το εύρημα του πιτσιρίκου και ο τελικός του στόχος ;………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………..

γ)Αποτέλεσμα:………………………………………………………………………………………………………..

9. Συμπέρασμα – μήνυμα : ………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………….

10. Με ποιες μυθικές μορφές παρομοιάζονται τα πρόσωπα του διηγήματος και γιατί;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

11. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα εκφραστικά μέσα που ζητούνται:

ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ	ΕΙΚΟΝΕΣ	ΤΡΑΓΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ	ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ

12. ‘Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή, δημοτική με εκφράσεις του καθημερινές  και χρήση ελληνογερμανικών φράσεων . Ο χρόνος των ρημάτων είναι ο …………………………………. Όλα τα παραπάνω προσδίδουν στο κείμενο…………………………………………………………………………….

13. Να βρείτε χωρία του κειμένου που αναδεικνύουν το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον Ψαθά (βιβλίο)

14.Να χαρακτηρίσετε τον πιτσιρίκο αιτιολογώντας το χαρακτηρισμό σας (τετράδιο)

Δραστηριότητες δημιουργικής γραφής

 Φαντάσου ότι είσαι ένας από τους πιτσιρίκους που έδρασαν πίσω από το φορτηγό. Να αφηγηθείς το περιστατικό τονίζοντας τα συναισθήματα που ένιωθες  τόσο για τον εαυτό σου , όσο και για το φίλο σου που απασχολούσε το Γερμανό .

Κ Α Λ Ο   Δ Ι Α Β Α Σ ΜΑ ΑΛΕΗΑΝΔΡΗ ΝΑΝΣΥ